Impact van de Brexit op de tewerkstelling van uw werknemers: sociale zekerheid

Deel II: Sociale Zekerheid

Zoals u ongetwijfeld weet heeft het Verenigd Koninkrijk op 31 januari 2020 de Europese Unie verlaten en geldt er tot 31 december 2020 een overgangsperiode, gebaseerd op het zogenaamde terugtrekkingsakkoord. Voor uitgebreidere informatie over de achtergrond van deze Brexit en het terugtrekkingsakkoord verwijzen wij u graag naar onze nieuwsbrief over de gevolgen van de Brexit op het vlak van immigratie.

Ondanks het feit dat er nog steeds geen zekerheid is over de relatie tussen de EU en het VK dient u zich als werkgever voor te bereiden op de impact van de Brexit op het vlak van tewerkstelling. In deze nieuwsbrief informeren we u graag over de gevolgen van de Brexit op het vlak van sociale zekerheid.

Vanzelfsprekend geeft deze nieuwsbrief slechts de stand van zaken weer op 18.12.2020. Wij informeren u van zodra wij meer relevante informatie hebben.

1. Huidige situatie - overgangsperiode

In de Europese Unie° regelt de Verordening 883/2004 de coördinatie van sociale zekerheid in grensoverschrijdende (tewerkstellings)situaties. Tijdens de overgangsperiode bleven de principes van deze Verordening van toepassing.

Voor de duidelijkheid en ter vergelijking met de situatie vanaf 01.01.2021, herhalen wij hieronder zeer beknopt de belangrijkste principes van de Verordening 883/2004:

1. In een grensoverschrijdende context valt een individu onder de socialezekerheidswetgeving van één land en worden alleen sociale zekerheidsbijdragen in dat ene land betaald.
   
   Het algemene uitgangspunt is dat een werknemer onderworpen is aan het socialezekerheidsstelsel van het land waar hij werkt. Uitzonderingen - zoals bij detachering en gelijktijdige tewerkstelling in meerdere lidstaten - worden geregeld in de Verordening.
    
2. Gelijke behandeling: een individu heeft dezelfde rechten en verplichtingen als de inwoners van het land waar hij verzekerd is.
    
3. Samentelling van periodes: vorige periodes waarin een persoon sociaal verzekerd was in een ander land, worden meegerekend voor zijn socialezekerheidsrechten indien nodig (belangrijk voor bv. pensioen).
    
4. ‘Exportabiliteit’: indien iemand recht heeft op een specifiek voordeel in een bepaald land, zal hij dit doorgaans ook/verder ontvangen wanneer hij woont in een ander land.

Een praktisch voorbeeld van deze principes is bijvoorbeeld dat een Brit die in België werkt, dankzij deze Verordening nog aanspraak kon maken op medische verzorging in België tijdens de overgangsperiode (op basis van een S1-formulier/EHIC kaart).

2. Vanaf 01.01.2021: Verordening 883/2004 niet langer van toepassing in EU-VK grensoverschrijdende context

Aangezien er nog geen deal is gesloten over de principes van sociale zekerheid in een grensoverschrijdende EU-VK context, vallen bovenstaande voordelen van de Vo 883/2004 weg vanaf 01.01.2021.

Bestaande rechten blijven verderlopen – ‘grandfather rights’

Eén grote uitzondering daarop zijn de zogenaamde ‘grandfather rights’. Het terugtrekkingsakkoord voorziet immers in de verdere toepassing van socialezekerheidsrechten zoals bepaald onder Vo 883/2004 voor individuen die zich in een bepaalde EU-VK grensoverschrijdende situatie bevinden vóór of ten laatste op 31 december 2020 (bestaande situatie), en dit zolang ze zich ononderbroken in die situatie blijven bevinden.

​Bijvoorbeeld: een Belgische werknemer woont in België, werkt 75% in België en 25% in het Verenigd Koninkrijk voor éénzelfde Belgische werkgever. Hij is onderworpen aan de Belgische sociale zekerheid. Zijn werkgever heeft een A1-formulier aangevraagd bij de Belgische RSZ (geldig tot en met 28.02.2021).

​Vanaf 01.01.2021 zal deze werknemer op basis van het terugtrekkingsakkoord zijn bestaande rechten behouden en dus onderworpen blijven aan Belgische sociale zekerheid.

Teneinde een bestaande EU-VK grensoverschrijdende situatie verder te zetten, is het ten sterkste aan te raden dat deze ook formeel in orde is. In geval van een gelijktijdige tewerkstelling of een detachering betekent dat dus dat u deze situatie best vóór 31.12.2020 formaliseert door een A1-formulier aan te vragen.

Nieuwe/gewijzigde situaties vanaf 01.01.2021

Indien een individu zich vanaf 01.01.2021 in een nieuwe EU-VK grensoverschrijdende situatie bevindt, is de Vo 883/2004 in geen geval van toepassing. Inwoners van het VK zijn derdelanders voor de EU. Bij gebrek aan een bilateraal socialezekerheidsverdrag tussen het VK en België (of met de EU als geheel), zal dan ook het lokale socialezekerheidsrecht bepalen welk socialezekerheidssysteem van toepassing is.

Zo voorziet de Belgische RSZ-wet meer bepaald dat Belgische sociale zekerheid van toepassing is op alle werknemers die in België in dienst zijn van een in België gevestigde werkgever, of verbonden zijn aan een in België gevestigde exploitatiezetel.

Wat betreft detacheringen heeft de Belgische RSZ reeds het volgende verduidelijkt:

• Indien een Britse werknemer door zijn werkgever in het VK tijdelijk wordt gedetacheerd naar België, zal deze werknemer niet aan de Belgische sociale zekerheid onderworpen zijn. De Belgische RSZ kan een zogenaamde ‘artikel 3-verklaring’ afleveren die deze vrijstelling bevestigt. De werknemer zal 12 maanden aan Britse sociale zekerheid onderworpen kunnen blijven voor zover aan een aantal VK-voorwaarden voldaan is.
• Indien een Belgische werknemer gedetacheerd wordt naar het VK, kan hij voor een periode van maximum 6 maanden en maximaal te verlengen met 6 maanden, onderworpen blijven aan de Belgische sociale zekerheid (= in totaal maximaal 12 maanden). De RSZ kan ook hiervan een bewijsdocument afleveren. Een alternatieve oplossing bestaat erin om de werknemer te verzekeren in het stelsel van de Overzeese Sociale Zekerheid.
  
  De werknemer kan maximaal 12 maanden vrijgesteld worden van een onderwerping aan de Britse sociale zekerheid indien aan bepaalde voorwaarden voldaan wordt.

Indien een werknemer gelijktijdig in het VK en België werkt, kan dit ertoe leiden dat de werknemer zowel onder het Belgische als het Britse socialezekerheidsrecht valt. Voor één tewerkstelling zijn dan potentieel twee socialezekerheidssystemen van toepassing. Een dergelijke situatie moet telkens geval per geval bekeken worden.

In elk van bovenstaande situaties is het ten sterkste aangeraden om een bijkomende verzekering af te sluiten voor medische kosten in het buitenland.

AANDACHTSPUNTEN

! Breng in kaart welke van uw werknemers zich momenteel in een EU-VK grensoverschrijdende context bevinden. Formaliseer indien nodig hun situatie door een A1-formulier aan te vragen.

! Indien u vanaf 01.01.2021 individuen tewerkstelt in een EU-VK grensoverschrijdende context, ga dan eerst na welke sociale zekerheid van toepassing is en welke formaliteiten u eventueel moet naleven.

---
°In het kader van deze nieuwsbrief bedoelen we hiermee: De Europees Economische Ruimte + Zwitserland

Op de hoogte blijven van al ons nieuws? Schrijf u in voor onze nieuwsbrief: